วัคซีนไข้หวัดใหญ่และไข้หวัดนก

บรรยายโดย รองศาสตราจารย์นายแพทย์ประเสริฐ เอื้อวรากุล
ภาควิชาจุลชีววิทยา คณะแพทย์ศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล

        ถึงแม้ว่าจะมีการใช้วัคซีนไข้หวัดใหญ่อย่างได้ผลดีมาเป็นเวลานาน แต่วัคซีนไข้หวัดใหญ่ก็ยังมีปัญหาบางอย่างซึ่งยังมีความพยายามในการพัฒนาให้ดีขึ้น ปัญหาดังกล่าวที่สำคัญได้แก่การที่วัคซีนมีความครอบคลุมสายพันธุ์ของเชื้ออย่าแคบๆ จึงมีความจำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงสายพันธุ์ของไวรัสที่ใช้ในการผลิตวัคซีนทุกๆปี และจำเป็นต้องมีการฉีดวัคซีนซ้ำทุกปี ความพยายามในการพัฒนาวัคซีนที่มีความครอบคลุมสายพันธุ์ของเชื้อกว้างมุ่งไปที่การเปลี่ยนแปลงแอนติเจนที่ใช้ โดยพยายามใช้แอนติเจนที่มีการเปลี่ยนแปลงน้อยกว่า เช่นโปรตีน M2 อย่างไรก็ตามความพยายามดังกล่าวยังไม่ประสบความสำเร็จมากนัก

        ปัญหาที่สำคัญกว่าของวัคซีนในปัจจุบันคือความกังวลว่าหากเกิด pandemic ขึ้น กำลังการผลิตวัคซีนในปัจจุบันนั้นไม่เพียงพอต่อความต้องการใช้วัคซีนที่จะเพิ่มสูงมาก จึงมีความพยายามในการพัฒนาระบบการผลิตที่จะสามารถปรับเพิ่มกำลังการผลิตได้เร็ว ซึ่งความพยายามส่วนใหญ่อยู่ที่การเปลี่ยนมาใช้เซลล์เพาะเลี้ยงแทนไข่ไก่ฟักในการผลิตวัคซีน นอกจากนี้สำหรับประเทศไทยปัญหาสำคัญก็คือเราไม่มีกำลังการผลิตวัคซีนไข้หวัดใหญ่ แม้แต่แบบใช้เทคโนโลยีไข่ไก่ฟัก ความจำเป็นเร่งด่วนคือการเร่งสร้างความสามารถในการผลิตวัคซีนให้ได้ภายในประเทศ เพราะหากเกิด pandemic ขึ้นแล้วก็เชื่อว่าแต่ละประเทศจะต้องพึ่งตัวเอง เพราะไม่มีประเทศใดที่มีกำลังการผลิตวัคซีนเกินความต้องการใช้ภายในประเทศในสถานการณ์ pandemic

 

<<back